POMPA PERFORMANSI

Belli bir uygulama için pompa seçerken , ( Grundfos pompa , grundfos sirkülasyon pompası ) pompanın yüksek verimlilik alanında çalışma noktası olan pompayı seçmek önemlidir. Aksi takdirde , pompanın güç tüketimi gereğinden fazla olacaktır.

Ancak bazen sistem ihtiyaçlarının değişkenlik göstermesi veya sistem eğrisinin zamanla değişmesi gibi durumlarda , optimum çalışma noktasına uyan pompayı seçmek mümkün olmayabilir.

Dolayısyla , değişen ihtiyaçlara göre pompaperformansını ayarlamak gerekebilir.

Pompa performansını değiştirmek için en çok aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır :

• Kısma kontrolü
• Bypass kontrolü
• Çark çapını değiştirmek
• Hız kontrolü

Pompa performansını ayarlamak için hangi metodun kullanılacağı ilk yatırım masrafları ile pompanın işletme masraflarının birlikte değerlendirilmesine bağlıdır. Çark çapının değiştirilmesi yöntemi dışındaki tüm yöntemler , pompa çalışır durumdayken gerçekleştirilebilir. Sistemler için genellikle gereğinden büyük pompalar seçilmektedir ve dolayısıyla performansın sınırlanması gereklidir – öncelikle debi ve bazı uygulamalarda maksimum basma yüksekliği.

1-      Kısma Kontrolü

Pompa ile seri bağlantılı bir kısma vanası kullanılarak çalışma noktasını ayarlamak mümkün olmaktadır. Kısma işlemi , debinin azalmasına yol açar. Kısma vanası sisteme fazladan direnç katar ve sistem eğrisini daha yüksek bir konuma taşır.

Maksimum debiyi sınırlamak için kısma vanaları kullanılabilir. Vananın eklenmesiyle , sistemde mümkün olan maksimum debi sınırlanmış olur. Kısma yöntemiyle pompa performansı ayarlandığında pompa , o sistem için gerekli olan basma yüksekliğinden daha fazla bir yüksekliğe basacaktır.

Pompa ve kısma vanası daha küçük bir pompayla değiştirilirse , pompa istenen debiyi karşılayabilecektir ancak basma yüksekliği daha düşük olacak ve dolayısıyla güç tüketimi de daha az olacaktır.

 2-      Bypass Kontrolü

Pompa ile seri bağlanmış bir vana kullanmak yerine , pompa performansını ayarlamak için pompanın karşısına bir bypass vanası yerleştirilebilir.

Kısma vanasıyla karşılaştırıldığında , bypass vanasının yerleştirilmesi pompada sistem karakteristiklerinden bağımsız belli bir minimum debinin oluşmasına yol açacaktır.

Bypass vanası , sistemde oluşan maksimum basma yüksekliğini Hmax sınırına taşıyacaktır. Sistemde ihtiyaç duyulan debi sıfır olsa bile , pompa asla bir kapalı vanaya karşı çalışmayacaktır. Kısma vanasının kullanıldığı durumda olduğu gibi , gerekli olan debi , bypass vanası kullanmadan daha küçük bir debi ve dolayısıyla daha az güç tüketimi oluşur.

3-      Çark Çapını Değiştirmek

Bir santrifüj pompada performansı ayarlamak için kullanılan bir diğer yöntem de pompadaki çarkın çapını değiştirmektir. Bu durumda çap küçülür ve buna bağlı olarak da pompa performansı azalır.

( Grundfos magna1 , grundfos magna3 , grundfos UPS sirkülasyon pompa , grundfos alpha3 , grundfos alpha2 , grundfos alpha1 , grundfos CR pompa )

Çark çapının küçültülmesinin pompa çalışırken yapılamayacağı açıktır. Pompa çalışırken gerçekleştirilebilen kısma ve bypass yöntemleriyle karşılaştırıldığında , çark çapının değiştirilmesi pompa monte edilmeden veya devreye alınmadan önce gerçekleştirilmelidir.

Pratikte , çark çapı küçüldükçe pompa verimi de düşmektedir. Çark çapındaki ufak değişiklikler

Dx > 0.8.Dn , verimde küçük düşmelere yol açar. Verimdeki azalmanın derecesi , pompa tipine ve çalışma noktasına bağlıdır.

4-      Hız Kontrolü

Pompa performansını kontrol etmekle ilgili olarak son yöntem , değişken hız kontrolü yöntemidir. Frekans çevirici aracılığıyla hız kontrolü , debi ihtiyacının değişkenlik gösterdiği durumlarda pompa performansını ayarlamak için hiç şüphesiz en etkili yöntemdir.

( Grundfos  CRE pompa , CMBE ikiz gövdeli frekans konvertörlü hidrofor , grundfos MQ3-45 , grundfos JP jet pompa )

Pratikte hızdaki bir azalma , verimde hafif bir düşmeye yol açar.

Sonuç olarak , pompa hızını düşürdüğümüzde ne kadar güç kazancınız olacağını kesin olarak bilmeniz gerekiyorsa , frekans çeviricinin ve motorun verimlerini hesaba katmamız gerekmektedir.

Ayarlama Yöntemlerinin Karşılaştırılması

Bir santrifüj pompanın performansını değiştirmek için kullanılan dört değişik yöntemi bu şekilde görmüş olduk. Şimdi bunların birbirlerinden farkına değinelim :

Pompa ve performans değiştirici düzeneği bir bütün olarak düşünürsek , bu düzeneğin QH karakteristiklerini inceleyebilir ve farklı sistemlerde elde edilen sonuçları karşılaştırabiliriz.

• Kısma Kontrolü : Pompa ile seri bağlı bir vananın bulunduğunu ifade eder. Bu bağlantı aynı maksimum basma yüksekliğinde ancak düşürülmüş debi performansına sahip yeni bir pompa gibi hareket eder.
• Bypass Kontrolü : Pompanın karşısına bir vana bağlandığında , bu yeni bağlantı maksimum basma yüksekliği düşürülmüş ve QH eğrisinin karakteristiği değişmiş yeni bir pompa gibi hareket eder.
• Çark Çapının Değiştirilmesi : Herhangi bir ekstra elemanın kullanılmasını gerektirmez.
• Hız Kontrolü : Hız kontrol metodu azaltılmış debi ve basma yüksekliğinde yeni bir QH eğrisine yol açar. Eğrilerin karakteristikleri aynı kalır. Ancak hız azaltıldığında basma yüksekliği debiden daha fazla düşeceği için eğriler daha düzgün bir hal alır.

Diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında , hız kontrolü kısaca hızı pompanın nominal QH eğrisinin üstüne çıkartılmasına da imkan tanır.

 Pompa Sisteminin Toplam Verimi

Hem kısma yöntemi hem de bypass yöntemi , vanalarda hidrolik güç kaybına yol açar.                             ( Pkaybı = k.Q.H ). Dolayısıyla pompa sisteminin toplam verimi düşecektir.

Çark çapını Dx / Dn > 0.8 aralığında küçültmenin pompa verimi üzerinde bariz bir etkisi olmaz. Dolayısıyla bu yöntemin toplam sistem verimi üzerinde negatif bir etkisi yoktur.

Hız kontrolü pompaların verimi , hız düşümü nominal hızın % 50 nin altına düşmediği sürece sadece belli bir oranda etkilenir.

Mümkün olan en iyi verimi elde etmek açısından , pompanın çapının ayarlanması yöntemi veya hızının kontrolü yöntemi , tesisattaki debinin düşürülmesi için en uygun yöntemlerdir. Pompanın sabit , değiştirilmiş bir çalışma noktasında çalışması gerekiyorsa çark çapı ayarı yöntemi en iyi yöntemdir. Ancak , debi ihtiyacının değişken olduğu bir tesisatla karşı karşıya isek , o zaman hız – kontrollü pompalar en iyi çözüm olacaktır